سینماپرس/ با پایان سی و دومین جشنواره فیلم فجر وقت آن رسیده است که درباره کیفیت آثار تولید شده سینمای ایران برای اکران عمومی سال آینده بحث کرد و تا حدودی هم نسبت به استقبال مخاطب نگران بود و به فکر ساخت فیلم هایی بود که بتواند با مخاطب ارتباط برقرار کند. اگرچه برخی تحلیل گران سینمایی در ایام جشنواره معتقد بودند فیلمهای امسال با حضور همه بزرگان و جوانان فعال در عرصه سینما  و نیز تنوع موضوعی که در آثار آنها مشاهده می شد بنوعی حاکی از همه ظرفیتهای سینمای ایران است اما باید دید با این تلاش آیا سینمای کشور در سال آینده گیشه مطلوبی را در اختیار خواهد داشت؟

سینماپرس در گفتگو با برخی سینماگران طی این مدت نظرات آنها را نسبت به جشنواره فیلم فجر و آثار تولید شده جویا شده که در ادامه آمده است:

فیلم ها باید برای مردمی عادی جذابیت داشته باشد

حبیب اسماعیلی؛ پخش کننده سینمای ایران گفت: موضوع و جذابیت اجتماعی که مد نظر ما است کمتر در فیلم های امسال دیده شده و شور و حالی که در فیلم های سال گذشته بود در جشنواره امسال کمتر شاهد آن بودیم از طرفی ساخت‌ها هم تا حدودی خوب بود ولی با توجه به شرایطی که اکنون وجود دارد، فیلم ها باید برای مردمی عادی جذابیت داشته باشد، درست است که تماشاگران و منتقدان جشنواره صاحب سلیقه‌ هستند اما سلیقه آنها برای اکران عمومی فیلمها ملاک نیست و برگزاری جشنواره به وسعت فیلم فجر به اکران عمومی لطمه خواهد زد.

وی با اشاره به پایان بندی فیلمهای امسال، افزود: پایان بندی اكثر فیلم‌های جشنواره بلاتكلیف انجام شده است و تعداد فیلم های با این وضعیت به نسبت فیلم هایی كه پتانسیل ارتباط با مخاطب را دارد بیشتر است. باید توجه داشت كه یك بخش عظیمی از سینما برای سرگرمی است اینكه گفته می شود فیلم باید راهكار نشان دهد در اولویت های بعدی قرار می گیرد و اگر مخاطب گریز باشد سینمای ایران لطمه می خورد. (سینماپرس، 92/12/27)

 اکثر فیلم‌ها پایانی بلاتکلیف داشتند

محسن علی اکبری با اشاره به اینکه بیشتر فیلم های امسال در مدیوم تلویزیونی تهیه کننده سینمای ایران گفت: با اشاره به اینکه بیشتر فیلم ها در مدیوم تلویزیون ساخته شده بود، ادامه داد: فضا سیاه‌نمایی و تلخ در بین فیلم‌های پیشکسوتان کمتر دیده می شد اما فیلم اولی ها بیشتر به این سمت رفته بودند.

تهیه کننده «استرداد» درباره پایان بندی فیلم ها گفت: اکثر فیلمسازان کارگردانی اولی بدون اینکه به پایان باز اشراف داشه باشند از آن استفاده کردند چرا که زمانی از این پایان بندی استفاده می شود که مخاطب در طول فیلم کاملا با شخصیت ها آشنا شده باشد و روند قصه گویی انجام شده باشد، اینکه برداشت بیننده در پایان چطور باشد یک سبک در فیلمسازی است و این اتفاق را حتی در فیلم های غرب هم کمتر شاهد هستیم. اکثر این فیلم ها بلاتکلیف تمام می شود و مشخص نیست که چرا این پایان بندی را کار کرده اند!

علی اکبری ادامه داد: با این وضعیت در اکران سال آینده با یک سردرگمی مواجه خواهیم بود چراکه فیلم ها به شدت از سینمای سرگرمی فاصله گرفتند اما در این میان تنها چند فیلم محدود توانایی ارتباط با مخاطب را دارد، من پیشنهادم این است که هر چه سریعتر وزارت ارشاد با همکاری سازمان سینمایی و صنوف، کمیسیونی را تشکیل دهد و تکلیف فیلم هایی که اکران نخواهند گرفت را روشن کند، به طوری که به تهیه کننده هایی که فیلم‌هایشان مناسب اکران نیست اعلام شود و راهکاری در نظر بگیرند تا از طریق رسانه ویدیو توزیع شود. (سینماپرس، 92/12/3)

فقدان جذابیت و پایان بندی فیلمها از نکته های مهم فیلم های امسال بود که این دو تهیه کننده به آنها اشاره کردند و برخی منتقدان این سبک پایان بندی را به تاثیر از سینمای فرهادی نسبت می دهند.

نبود فیلم های کودک و نوجوان

محسن محسنی نسب با اشاره به حضور فیلم اولی ها گفت: هجوم بی سابقه‌ای از فیلم های اول متقاضی حضور در جشنواره امسال بودند و كارگردان هایی كه تجربه اولشان بود به ایده هایی پرداخته بودند که سوژه های تکراری نبود. اگر فکر کنیم سینما که یک جور زبان است طبیعی است که همین طور باشد و فیلم هایی که جوان ها می سازند را بیشتر درک می کنیم. (سینماپرس، 92/11/26)

در حالی که فیلم «گنجشکک اشی و مشی» با تعریف سینمای کودک و نوجوان به جشنواره فیلم فجر راه یافت اما رویکرد فیلم بیشتر روایت نوجوانان است که در سه اپیزود توسط کارگردان های متفاوت ساخته شده است اما از آنجا که جشنواره فیلم فجر موضوعی نیست می تواند همه نوع موضوع و ژانر را در خود جای دهد، نادره ترکمانی به عنوان فیلمسازی که بیشتر در حوزه سینمای کودک و نوجوان فعالیت کرده است از نبود فیلمی با این مضمون گلایه کرد.

وی افزود: شاید به بهانه‌ اینکه فیلم‌های ویژ‌ه ‌کودکان و نوجوانان در جشنواره‌ای جداگانه به نمایش و داوری گذاشته می‌شود. در این چند سال اخیر آثار کودک را از جشن بزرگ سینمای کشور یعنی جشنواره فیلم فجر حذف کرده‌اند. نکته‌ای که بیش از پیش به حضور آثار کودک و نوجوان در جشنواره فیلم فجر معنا می‌دهد همانا شور و شوقی است که با حضور کودکان و نوجوانان در سینماها در ایام دهه‌ ‌فجر به وجود خواهد آمد. سینماها غالباً در ایام برگزاری جشنواره فجر در اختیار بزرگسالان است. (سینماپرس، 92/11/28)

شکاف عمیق میان سینماگران و مردم

ناصر هاشم زاده؛ فیلمنامه نویس سینمای ایران گفت: در یک برآیند کلی می توان گفت یک شکاف عمیق میان سینماگران و مردم اتفاق افتاده است، به نظر می رسد سینمای ایران دیگر حرفی برای گفتن ندارد و با دیدن آثار جشنواره سی و دوم فیلم فجر به وضوح می توان دید که مردم با سینماها قهر نیستند بلکه این سینماگر است که تولید آثارشان اصلا به دغدغه های مردم توجه ندارند و فقط به برخی عقاید و مشکلات شخصی خود پرداخته اند که در آن هیچ نشانی از مشکلات و معضلات مردم نیست.

هاشم زاده در ادامه به سایر ژانرهای جشنواره اشاره کرد و افزود: در میان فیلم های اجتماعی حاضر در فجر سی و دوم نیز شاهد چند لوکیشن محدود بودیم. اکثر فیلم ها طرح هایی بودند که خیلی رویشان کار نشده بود و شتابزدگی را به وضوح می توان در این نوع آثار مشاهده کرد. در کنار این معضل بزرگ به هیچ وجه معلوم نبود که آثار اجتماعی جشنواره با هدف سرگرمی یا برای گوشزد به مسائل و معضلات اجتماعی ساخته شده است. (سینماپرس، 92/12/2)

فقدان فیلم های مرتبط با ایام دهه فجر همیشه در طول برگزاری این جشنواره مطرح می شود اما امسال فیلم سینمایی «روزگاری عشق و خیانت» به کارگردانی داود بیدل با این مضمون در جشنواره حاضر بود، با این حال «حمید بهمنی» از کمبود ساخت این فیلم ها گلایه کرده است.

وی گفت: فیلم های جشنواره نیز دغدغه روشنفکرانه و فیلم های نرم سکولار بود که خیلی کارایی مثبتی نداشت و هیچ بویی از انقلاب شکوهمند اسلامی در این دست آثار وجود ندارد و برخی آثار هم با مضامینی مثل: فتنه، دیدگاه روشنفکری، فیلم های خیانت و ... بود که اتفاق خوبی محسوب نخواهد شد.

بهمنی ادامه داد: همان طور که عرض کردم این دست آثار که به حواشی می پردازند به هیچ وجه زیبنده سینمای انقلاب شکوهمند اسلامی نیستند و  معتقدم که جشنواره فیلم فجر با اینکه سی و دو  دوره از آن می گذرد، بالاخره مسیر واقعی خود را پیدا خواهد کرد. در حال حاضر جایگاه انقلاب را سینماگران ما درک نکرده اند و به این مسئله فکر نکرده اند که چرا ما ۸ سال جنگیده ایم و از آرمان های مان دفاع کردیم ، چرا چشم همه دنیا به ما است و در صورت عدم درک صحیح این مفاهیم باعث می شود، شاهد آثار طنز، لودگی سطحی و سخیف، فیلمهای روشنفکری و سیاه نما باشیم و در مجموع به افرا ط و تفریطی بپردازیم که هیچ وقت جوابگو نبوده و نخواهد بود. (سینماپرس، 92/12/2)

 انتظار می رود فیلمساز با در نظر گرفتن مسئله جذابیت و سرگرمی بیشتر تمامی مردم را مخاطبش قرار دهد و در دغدغه شخصی‌اش مخاطب را هم دخیل کند و این آفت بیشتر در فیلمسازان اولی دیده می شد که نشان می دهد مسیر را اشتباه می روند.

حمید غفاریان